Resumen de Integración de aspectos de envejecimiento en la metodología de innovación centrada en las personas del DBZ

Arantxa González de Heredia López de Sabando

• español

  The ageing of the population is one of the most important challenges facing today's society worldwide. The challenge of demographic change affects all areas of life and the fact that in a few years' time the population over 60 will account for a quarter of the world's population is calling into question the future of the welfare state in our country and the sustainability of social policies. This challenge is highlighting the need to prolong people's independent lives, if possible in their own homes. This underlines the need to adapt physical, digital and relational environments to the new needs of an increasingly ageing society.

  This unprecedented social challenge presents a business opportunity for companies in a wide range of sectors. From the assistive products and technologies sector to the tourism sector, from real estate to home care. The size of the Silver Economy, as the market for the over-55s is cold, is estimated to be comparable to the world's third largest economy in a few years' time if it were a country. Companies targeting the more active senior public who are eager to play an active part in building a life after retirement, such as those targeting the public of people in a situation of dependency and in need of longterm care, can grow considerably, turning a previously unattractive market into a segment that is attracting more and more attention in the business world.

  But beyond the economic interest, the growth of interest in the ageing market is also an opportunity for companies to understand the value of Inclusive Design as a driver for innovation. Ageing brings with it effects on people's health and intrinsic capacity that often lead to greater or lesser difficulties in using the products and services around them.

  It is therefore necessary to apply Inclusive Design approaches when designing for older people.

  So far, designs aimed at seniors or older people are often based on stereotypes and therefore it is necessary to develop specific tools to integrate ageing aspects in innovation and design processes in order to know first-hand the existing diversity in terms of capabilities, but also the real needs, desires and motivations of the older generations.

  With the double objective of knowing the existing diversity among older people in order to be able to empathise with them and to know the dimension of the population segment behind each profile in this group, this doctoral thesis presents the Elderpersonas and INKLUGI tools.

  Elderpersonas is a tool based on the Personas tool that integrates the most significant variables that characterise the ageing process in order to understand the existing diversity and empathise with the different profiles of older people. A qualitative and a mixed model is proposed, which also includes quantitative data from the 2008 Survey on disability, autonomy and dependency situations and the Global Attitude Survey 2010 to quantify the representativeness of each profile in order to support design decisions.

  INKLUGI is a tool for calculating the exclusion caused by products and services throughout the ageing process, based on the Exclusion Calculator and the 2008 Survey on disability, autonomy and dependency situations.

  These tools are integrated in the people-centred innovation methodology of the DBZ through a case study focused on the design of new products and services to improve the shopping experience of the elderly.

  Thus, the most relevant contributions obtained in this doctoral thesis are:

  - New description of the variables that characterise the ageing process at three levels: chemical level to understand why we age, biological level to understand the effects of ageing on health, and ecological level to understand the personal, community and environmental or societal factors that influence the development of ageing.

  - New model of the Personas tool, called Elderpersonas, which integrates all the variables that characterise the ageing of people in two models: a qualitative model that allows us to understand the existing diversity and empathise with the different profiles, and a mixed model that also allows us to quantify the representativeness of each profile at the population level.

  - New protocol for respecting ethical aspects when involving the elderly or people with disabilities in design processes.

  - New INKLUGI tool for calculating the exclusion caused by products and services, which serves to make companies aware of the value of inclusive design and help them to start improving their products and services from the point of view of the demand for capabilities.

• español

  El envejecimiento de la población es uno de los retos más importantes a los que se enfrenta la sociedad actual. La diversidad de capacidades de las personas está creciendo a medida que la sociedad envejece y por ello las necesidades y demandas del mercado actual están evolucionando.

  En esta investigación se desarrollan las herramientas Elderpersonas e INKLUGI que permiten caracterizar cualitativa y cuantitativamente la diversidad existente entre las personas mayores. Con Elderpersonas se consigue empatizar con las personas mayores y con INKLUGI se calcula el número de personas excluidas durante el uso de un producto o servicio en función de su edad y sexo. Ambas herramientas se integran en la metodología de Innovación Centrada en las Personas del DBZ a través de un caso de estudio centrado en la actividad de realizar las compras.

• euskara

  Biztanleria zahartzea da gaur egungo gizarteak mundu mailan duen erronkarik garrantzitsuenetako bat. Aldaketa demografikoaren erronkak bizitzako esparru guztiei eragiten die, eta urte gutxiren buruan 60 urtetik gorako biztanleria munduko biztanleriaren laurdena izateak zalantzan jartzen ditu gure herrialdeko ongizateestatuaren etorkizuna eta gizarte-politiken iraunkortasuna. Erronka horrek agerian uzten du pertsonen bizitza independentea luzatu behar dela, ahal dela beren etxeetan.

  Horrekin, inguruneak, fisikoak, digitalak eta erlazionalak gero eta zaharragoa den gizarte baten behar berrietara egokitzeko beharra azpimarratzen da.

  Aurrekaririk gabeko erronka sozial honek negozio-aukera bat eskaintzen die oso sektore desberdinetako enpresei. Laguntza-produktuen eta -teknologien sektoretik, turismosektoreraino, higiezinen sektoretik eta etxeko zainketen sektoretik pasatuz. Silver Economy-ren bolumena, 55 urtetik gorako pertsonen merkatuan ezaguna denez, urte gutxiren buruan herrialde bat balitz munduko hirugarren potentzia ekonomikoarekin aldera daitekeela kalkulatzen da. Erretiroaren ondoren bizi-proiektu baten eraikuntzan aktiboki parte hartzeko gogoa duten eta publiko senior aktiboenari zuzentzen zaizkion enpresak, hala nola mendekotasun-egoeran dauden eta iraupen luzeko zaintza behar duten pertsonei zuzentzen zaizkienak, nabarmen haz daitezke, aldez aurretik oso erakargarria ez zen merkatu bat, negozioen munduan gero eta arreta handiagoa bereganatzen duen segmentu bat bihurtuz.

  Baina interes ekonomikoa alde batera utzita, zahartzearen merkatuarekiko interesaren hazkundea aukera bat ere bada enpresek uler dezaten Diseinu Inklusiboaren balioa berrikuntzarako motor gisa. Zahartzeak eragina du osasunean eta pertsonen berezko gaitasunean, eta, askotan, neurri handiagoko edo txikiagoko zailtasunak sortzen ditu inguruko produktuak eta zerbitzuak erabiltzerakoan. Horregatik, beharrezkoa da diseinu inklusiboko ikuspegiak aplikatzea adinekoentzat diseinatuko denean.

  Orain arte, seniorrentzako edo adinekoentzako diseinuak estereotipoetan oinarrituta egoten dira askotan, eta, horregatik, tresna espezifikoak garatu behar dira zahartzearen alderdiak berrikuntza- eta diseinu-prozesuetan integratu ahal izateko, gaitasunei dagokienez dagoen aniztasuna lehen eskutik ezagutzeko, baina baita belaunaldi zaharrenen benetako beharrak, nahiak eta motibazioak ere.

  Adinekoen artean dagoen aniztasuna ezagutzeko, haiekin enpatia izateko eta kolektibo horren profil bakoitzaren atzean dagoen biztanleria-segmentuaren dimentsioa ezagutzeko helburu bikoitzarekin, doktorego-tesi honetan Elderpersonas eta INKLUGI tresnak aurkezten dira.

  Elderpersonas tresnan oinarritutako tresna bat da. Zahartze prozesuaren ezaugarri diren aldagai esanguratsuenak integratzen ditu, dagoen aniztasuna ezagutu eta adinekoen profilekin enpatizatu ahal izateko. Eredu kualitatibo bat eta mistoa proposatzen dira, eta, horrez gain, 2008ko desgaitasunari, autonomiari eta mendekotasun-egoerei buruzko inkestaren datu kuantitatiboak eta 2010eko Global Attitude Survey inkesta jasotzen dira, profil bakoitzaren ordezkagarritasuna kuantifikatzeko, diseinu-erabakiak babesteko helburuarekin.

  INKLUGI produktuak eta zerbitzuak zahartze-prozesuan zehar eragiten duten bazterketa kalkulatzeko tresna bat da, Exclusion Calculator eta 2008ko desgaitasunari, autonomiari eta mendekotasun-egoerei buruzko inkestan oinarritua.

  Tresna horiek DBZko pertsonengan oinarritutako berrikuntza-metodologian txertatzen dira, pertsonen esperientzia hobetzeko produktu eta zerbitzu berrien diseinuan oinarritutako azterketa-kasu baten bidez.

  Horrela, doktorego-tesi honetan lortutako ekarpen garrantzitsuenak honako hauek dira:

  - Zahartze-prozesua hiru mailatan bereizten duten aldagaien deskribapen berria:

  zergatik zahartzen garen ulertzeko maila kimikoa, zahartzeak osasunean dituen ondorioak ulertzeko maila biologikoa, eta zahartzearen garapenean eragina duten faktore pertsonalak, komunitarioak eta ingurukoak edo gizartea ulertzeko maila ekologikoa.

  - Pertsonak tresnaren eredu berria, Elderpersonas izenekoa, pertsonen zahartzearen ezaugarri diren aldagai guztiak bi eredutan biltzen dituena: eredu kualitatibo bat, dagoen aniztasuna ezagutzea eta profil desberdinekin enpatizatzea ahalbidetzen duena, eta eredu misto bat, profil bakoitzak biztanlerian duen ordezkagarritasuna kuantifikatzea ahalbidetzen duena.

  - Adinekoak edo desgaitasuna duten pertsonak diseinu-prozesuetan parte hartzean alderdi etikoak errespetatzeko protokolo berria.

  - Produktuek eta zerbitzuek eragiten duten bazterketa kalkulatzeko INKLUGI tresna berria, enpresak diseinu inklusiboaren balioaz kontzientziatzeko eta beren produktuak eta zerbitzuak gaitasun-eskariaren ikuspegitik hobetzen hasteko balio duena.