Ayuda
Ir al contenido

Dialnet


Resumen de Evaluación del impacto del cambio climático en los procesos hidrológicos de la Cuenca del Arroyo Feliciano, Entre Ríos, Argentina

Luis Marcelo Lenzi

  • español

    La Provincia de Entre Ríos, en Argentina, se ve afectada por la intensificación del uso de los recursos naturales, sin que exista una ordenada gestión de los mismos, en particular en la Cuenca del Arroyo Feliciano, una de las de mayor reconversión de su actividad, pasando de una ganadería extensiva a una vertiginosa expansión de la agricultura, con la introducción del arroz regado con agua superficial y de la soja como los principales cultivos (Benavídez, 2001; Benavídez et al., 2001). El arroyo Feliciano es un curso de agua permanente que nace en el nordeste del departamento que lleva su nombre, en la cota de 75 m.s.n.m. y desemboca en el río Paraná a una cota aproximada de 20 m.s.n.m. Las áreas drenadas por este curso de agua y sus afluentes están caracterizadas por pendientes generales muy largas y suaves, con síntomas de drenaje deficiente. La cuenca posee una superficie de 8240 km2. Presenta un caudal medio de 52,93 m3/segundo, (SSRH de la Nación) y un máximo aforado en el 2016 de 2.244 m3/segundo. Además, posee una gran densidad de avenamiento (0,51 km/km2) producto de los suelos pesados y precipitaciones anuales por encima de los 1100 mm. Existe una utilización de los recursos superficiales y subterráneos pero en forma moderada, siendo sus principales usos el riego y abrevado animal en el agropecuario, y el potable sólo de fuente subterránea. La región se ha visto afectada por fuertes variaciones del ciclo hidrológico y una gran variabilidad espacial y temporal de las precipitaciones, lo que ha generado graves problemas para la agricultura y la ganadería. Esta tesis doctoral tiene como objetivo evaluar el impacto del cambio climático en la respuesta hidrológica de la de la cuenca del Arroyo Feliciano, y sobre la infraestructura (puentes y caminos) de la Provincia de Entre Ríos, Argentina, elaborando un diagnóstico y descripción de la cuenca, relevando la infraestructura actual de monitoreo, uso del suelo y su red hidrológica, El análisis previo de la serie de caudales diarios medidos muestra una gran variabilidad en su distribución temporal, con coeficientes de dispersión y rango de caudales (Qmáx – Qmín) muy elevados que hacen que los caudales medios y módulos determinados sean prácticamente una abstracción numérica. El proceso de agriculturización de los últimos años mantiene su tendencia ascendente tanto en el país como en Entre Ríos, presentando el caso del cultivo de la soja un crecimiento del 692% en el periodo 1985-2005, siendo el 63% de la superficie cultivada provincial. De acuerdo con el Panel Intergubernamental sobre Cambio Climático, la degradación futura de los recursos hídricos y del suelo será el desafío fundamental que enfrentará la agricultura global en los años venideros. Las predicciones climáticas más recientes establecen que la temperatura superficial promedio global se incrementará de 2 a 7 ºC durante el período de 1900 al 2100. Esta temperatura se ha incrementado ya en unos 0,6 ºC desde fines del siglo diecinueve. Para el desarrollo de la actividad agropecuaria, el estado de los caminos es de fundamental importancia, debido a que más prioritariamente el traslado de la producción hacia los centros de comercialización y/ o industrialización se realiza por transporte automotor. A partir de los antecedentes geológicos, geomorfológicos, climáticos, hidrológicos, de vegetación y de sus suelos, y el uso actual de la tierra, se aplicaron modelos matemáticos para evaluar la respuesta hidrológica en base a los datos disponibles en el estado actual. Además, en base a estimaciones del cambio climático global, se realizó la simulación de escenarios futuros, y se generaron series de caudales máximos y la potencial afectación de los mismos sobre la infraestructura de la cuenca. Para el caso de la modelación hidrológica, fue aplicado un modelo de eventos, lineal y semidistribuido del tipo del HEC HMS, que permite estudiar el impacto ambiental de las crecientes, causado por las precipitaciones máximas y sus variaciones y por la transformación del uso de los suelos (Fleming y Scharffenberg, 2010). Para la simulación del efecto del Cambio Climático en la Cuenca del Arroyo Feliciano se consideró el escenario SRES B2, que supone un mundo con énfasis en las soluciones locales, aumento continuo de la población (menor que en A2).y niveles intermedios de desarrollo económico. Finalmente se determinó que para las proyecciones de acuerdo al modelo de cambio climático seleccionado, es de esperar un incremento de las precipitaciones de un 20% lo que generará incrementos de los caudales picos variables entre el 35 y hasta el 50%, pudiendo alterar las recurrencias de los eventos de acuerdo a las leyes de probabilidades de valores extremos. Luego fue realizado un Análisis estadístico de Frecuencias, para verificar cómo el incremento de los caudales máximos esperados puede influir en el tiempo de retorno deducido de las inferencias estadísticas. Ello llevará a reconsiderar los diseños de las obras civiles para lograr garantizar las comunicaciones en obras viales y reducir el riesgo de inundación de las ciudades ubicadas en zonas de peligro.

  • English

    The Province of Entre Ríos has been affected by the intensification in the use of natural resources, without that it exist an orderly management of the same; in particular the Arroyo Feliciano watershed is one of the ones with a greater activity reconversion activity, as it changed from livestock farming to a vertiginous expansion of the agriculture, with the introduction of rice crops irrigated with superficial water and soybean, the two main crops nowadays. The Arroyo Feliciano is a course of permanent water that is born in the northeast of the department that carries his name, at a height of 75 m. asl, and it ends in the river Paraná at an approximate height of 20 m. asl. The areas drained by this course of water and his tributaries are characterised mainly by main very long and moderate slopes, with symptoms of deficient drainage. The catchment surface is 8240 km2. The mean discharge is 52.93 m3/second, (source: SSRH of the Nation) with a maximum of 2.244 m3/second, monitored during 2016. The drainage density of drainage (0.51 km/km2) is very high and results from both, the heavy textured soils and annual precipitations above the 1100 mm. Superficial and undergrounds resources until now have been utilised in a moderate way, but in shape moderate; the main uses of superficial water are in the agricultural sector, i.e. irrigation of rice crops, and watering livestock, while subterranean water is the only source of drinking water. The region has been affected by strong variations in the hydrological cycle, as well as and high spatial and temporal variability of rainfall, which generated grave problems in the agriculture and livestock sectors. This Ph. D. thesis aims to evaluate the impact of climatic change in the hydrological answers of the Arroyo Feliciano catchment, and on the infrastructure (bridges and ways) of the Province of Entre Ríos, Argentina. For this end, a description and diagnostic of the catchment has been elaborates, on the basis of existing monitoring infrastructure, soil use and hydrological network. Previous analysis of the recorded series of daily discharges shows a huge variability of its temporal distribution, with very high coefficients of dispersion and ranks of discharges (maximum – minimum = Qmax - Qmin), so that the values of mean discharges and modules, estimated by common methods, are practically a numerical abstraction. During the last years the process of agriculture intensification showed an ascending tendency, and this both, in the whole country and in the Entre Ríos province, for example production of soybean in the period 1985 to 2005 increased by 692%, while it occupied 63% of the cultivated surface in this province. Following the Intergovernmental Panel on Climatic Change (IPCC), degradation of soil and hydrological resources will be the main challenges that should be addressed by global agriculture during the next years. More recently and following climatic predictions, it has been stablished that, on average, the global increase on surface temperature will be of about 2 to 7 ºC during the period from 1900 to 2100. Also, global temperature has already increased by about 0.6 ºC from since the end of nineteen the century. The condition and quality of ways is basic importance for development of the agricultural sector; this is because production transfer to commercialisation and/ or industrialisation centres is mainly performed by vehicle transport. Taking into account available background on geological, geomorphological, climatic, hydrological, vegetable formations and soils, as well as the present land use, mathematical models have been applied to describe and simulate the present day existing hydrological response. Moreover, simulation of future scenarios, including series of maximum discharges, has been implemented, based on estimates of global climatic change; subsequently, the potential effects of this scenario on the basin infrastructure have been assessed. Hydrological simulations have been achieved using a linear semidistributed model of events, namely the so-called HEC-HMS model. This model allows studying the environmental impact of river flooding after maximum precipitations induced by climatic change, as well as the changes induced by transformation in the soil. Simulation of Climatic Change effects on the catchment called “Arroyo Feliciano” have been completed using the so-called SRES B2 scenario, which is based on assumptions emphasising local solutions, continuous increase of population (even if smaller than in A2 scenario), and intermediate levels of economic development. Finally it was concluded that, in accordance with the projections obtained using the selected model of climatic change selected, precipitation increase of about 20% are expected; in turn, this will bring about increases of peak discharges varying between 35 and 50%, which may change the recurrences period of the events obtained by application of the extreme values laws of probabilities. In addition, a statistical analysis of frequencies has been performed, which allow to verify how the increase in the expected maximum discharges could affect the flow return time obtained by statistically inference. This result leads to reconsideration designs of public civil engineering works in order to gain guarantees for safe communication in the road system and for reducing flood risks at the cities situated in dangerous zones.

  • galego

    A Provincia de Entre Ríos, na Arxentina, vese afectada pola intensificación no uso dos recursos naturais, sen que exista unha xestión ordenada xestión dos mesmos; en particular na Conca do Arroio Feliciano, unha das de maior reconversión da súa actividade, tense pasado dunha gandaría extensiva a unha vertixinosa expansión da agricultura, coa introdución do arroz, regado con auga superficial, e mais da soia como os principais cultivos. O Arroio Feliciano é un curso de auga permanente que nace no nordeste do departamento con este mesmo nome, na cota de 75 m. s.n.m. e desemboca no río Paraná a unha cota aproximada de 20 m. s.n.m. As áreas que drena este curso de auga e os seus afluentes están caracterizadas por pendentes xerais moi longas e suaves, con síntomas de drenaxe deficiente. A conca posúe unha superficie de 8240 km2. Presenta un caudal medio de 52,93 m3/segundo, (fonte: SSRH da Nación) e un máximo aforado no 2016 de 2.244 m3/segundo. Posúe unha gran densidade de drenaxe (0,51 km/km2) produto dos solos con texturas pesadas e das precipitacións anuais por encima dos 1100 mm. Existe unha utilización dos recursos superficiais e subterráneos pero en forma moderada, sendo os seus principais usos a rega e abeberado animal no agropecuario, e o potable só de fonte subterránea. A rexión viuse afectada por fortes variacións do ciclo hidrolóxico e unha gran variabilidade espacial e temporal das precipitacións, o que xerou graves problemas para a agricultura e a gandaría. Esta tese doutoral ten como obxectivo avaliar o impacto do cambio climático na resposta hidrolóxica da conca do Arroio Feliciano, e sobre a infraestrutura (pontes e camiños) da Provincia de Entre Ríos, Arxentina, elaborando un diagnóstico e descrición da Conca, reproducindo a infraestrutura actual de monitorización, uso do solo e a súa rede hidrolóxica, A análise previa da serie de caudais diarios medidos mostra unha gran variabilidade na súa distribución temporal, con coeficientes de dispersión e rango de caudais (máximo - mínimo = Qmáx - Qmín) moi elevados. o que fai que os caudais medios e módulos determinados sexan practicamente unha abstracción numérica. O proceso de intensificación da agricultura dos últimos anos mantén a súa tendencia ascendente tanto no país como na provincia de Entre Ríos, presentando o caso do cultivo da soia un crecemento do 692% no período 1985- 2005, sendo o 63% da superficie cultivada provincial. De acordo co Panel Intergobernamental sobre Cambio Climático, a previsible degradación futura dos recursos hídricos e do chan será o desafío fundamental que enfrontará a agricultura global nos vindeiros anos. As predicións climáticas máis recentes establecen que a temperatura superficial media global incrementarase de 2 a 7 ºC durante o período de 1900 ao 2100. Esta temperatura incrementouse xa nuns 0,6 ºC desde fins do século dezanove. Para o desenvolvemento da actividade agropecuaria, o estado dos camiños é de fundamental importancia, debido a que máis prioritariamente o traslado da produción cara aos centros de comercialización e/ ou industrialización realízase por transporte automotor. A partir dos antecedentes xeolóxicos, xeomorfolóxicos, climáticos, hidrolóxicos, de vexetación e dos seus solos, e o uso actual da terra, aplicáronse modelos matemáticos para avaliar a resposta hidrolóxica en base ao estado actual de datos dispoñibles. Ademais, tendo en consta estimacións do cambio climático global, realizouse a simulación de escenarios futuros, e xeráronse series de caudais máximos e os potencias efectos dos mesmos sobre a infraestrutura da conca. Para o caso da modelación hidrolóxica, foi aplicado un modelo de eventos, lineal e semidistribuido do tipo do HEC-HMS, que permite estudar o impacto ambiental das crecentes, causado polas precipitacións máximas e as súas variacións e mais polas transformacións do uso dos solos ao longo do tempo. Para a simulación do efecto do Cambio Climático na Conca do Arroio Feliciano considerouse o escenario SRES B2, que supón un mundo con énfase nas solucións locais, aumento continuo da poboación (menor que no escenario A2).e niveis intermedios de desenvolvemento económico. Finalmente determinouse que para as proxeccións de acordo ao modelo de cambio climático seleccionado, é de esperar un incremento das precipitacións dun 20% o que xerará incrementos dos caudais picos variables entre o 35 e ata o 50%, podendo alterar as recorrencias dos eventos de acordo ás leis de probabilidades de valores extremos. Logo foi realizado unha Análise estatística de Frecuencias, para verificar como o incremento dos caudais máximos esperados pode influír no tempo de retorno obtido das inferencias estatísticas. Estes resultados levan a reconsiderar os deseños das obras civís para lograr garantir as comunicacións en obras viarias e reducir o risco de inundación das cidades situadas en zonas de perigo.


Fundación Dialnet

Dialnet Plus

  • Más información sobre Dialnet Plus