Ayuda
Ir al contenido

Serie nostalgias pediátricas: El doctor José Bago Lecosais. Impulsor de la pediatría en Argentina

    1. [1] Hospital Universitario de Donostia

      Hospital Universitario de Donostia

      San Sebastián, España

    2. [2] Hospital de Fuenlabrada

      Hospital de Fuenlabrada

      Fuenlabrada, España

    3. [3] Centro de Salud Pasaia San Pedro. Pasajes, Gipuzkoa
    4. [4] Hospital Universitario Ntra. Sra. de la Candelaria. Tenerife, Canarias
  • Localización: Boletín de la Sociedad Vasco-Navarra de pediatría = Euskal Herriko Pediatria Elkartearen aldizkaria, ISSN 0037-8658, Nº. 120 (Diciembre), 2019, págs. 8-11
  • Idioma: español
  • Títulos paralelos:
    • Pediatriako nostalgiak seriea: Jose Bago Lecosais doktorea. Pediatriaren sustatzailea Argentinan
  • Enlaces
  • Resumen
    • español

      Introducción: El Dr. José Bago nació en San Sebastián en 1900 y falleció en Buenos Aires en 1962. Su padre fue médico titular de Itziar y escribió junto a Manuel Aramburu el libro Manual de Higiene y Medicina Popular en 1899, tanto en castellano como en euskera. La función era divulgar aspectos sanitarios e higiénicos en la población y por eso la versión en euskera se realizó en el dialecto guipuzcoano, para ser más asequible a la población de este territorio.

      Actividad médica: José Bago se licenció en medicina en Madrid en 1923. Fue miembro del comité de redacción de la revista Guipúzcoa Médica, del Colegio de Médicos de Guipúzcoa. En dicha revista publicó varios artículos relacionados con la gastroenterología. En 1931 aparece en un documento como Subdelegado de Sanidad de Donostia y entre 1935 y 1936 fue el presidente de la Academia Médico Quirúrgica de Guipúzcoa, que coordinaba toda la actividad científica del Colegio de Médicos de Guipúzcoa.

      Actividad política: Además de su actividad médica tuvo una actividad política, participando en 1930 en la sublevación republicana del 15 de diciembre en San Sebastián, y a consecuencia de ello fue detenido. Al proclamarse la República el 14 de abril de 1931 fue puesto en libertad, junto con el resto de detenidos de la sublevación de 1930. Al inicio de la Guerra Civil de 1936 huyó a Francia para no ser detenido por sus actividades políticas, pero en un momento en el que fue a Dancharinea a acompañar a un amigo, traspasó los límites fronterizos y fue detenido de nuevo por su oposición al Movimiento Nacional. Fue condenado a muerte, pero en 1938 fue canjeado por el Dr. Gómez Ulla que estaba preso en Barcelona, siendo puesto en libertad y pasando de nuevo a Francia.

      Actividad en Argentina: Tras ser puesto en libertad, desde Francia se exilió a Argentina, donde fue asesor científico de Nestlé, Director de Anales Nestlé e impulsó la investigación y actividad científica pediátrica en Argentina. A su muerte, la Sociedad Argentina de Pediatría creó el Premio José Bago para reconocer el mejor trabajo científico realizado cada año en ese país.

    • euskara

      Sarrera: José Bago doktorea Donostian jaio zen 1900. urtean, eta Buenos Airesen hil zen 1962an. Itziarreko mediku titular zen Manuel Bago Aguirreren semea izan zen. Bere aitak, Martin Aramburu doktorearekin batera, “Manual de Higiene y Medicina Popular” liburua argitaratu zuen 1899. urtean, gazteleraz zein gipuzkera euskalkian. Hiritarrei, gaixoen zaintzan, zein era askotariko egoera eta prozesutan, erabili beharreko higiene eta zaintza arauak irakasteko helburua duen osasun dibulgazio liburu bat da. Euskal herritarrek liburuaren ulerpen errazago bat izan zezaten, euskarazko bertsioa, gipuzkeraz hitzak ahoskatzen diren bezalaxe dago idatzia.

      Alderdi medikoak: José Bago Medikuntzan lizentziatu zen Madrilen, 1923. Bere lehen urteetan, gastroenterologiaren munduan lanean ibili zen, eta digestio aparatuko gaixotasunen inguruko hiru artikulu kaleratu zituen “Gipúzcoa Médica” aldizkarian. Bere mediku jarduerari erreferentzia eginez, 1931. urtean Medikuntzako Ordezkariorde izan zen Donostiako auzitegi batean, eta 1935 1936. urteen artean “Acedemia Médico Quirúrgica de Gipúzcoa”ko presidente izan zen, Gipuzkoako Mediku Elkargoko jarduera zientifikoen lidertza eramanez.

      Alderdi politikoak: Bere mediku jardueraz gain, urte haietan jarduera politiko nabarmena izan zuen. 1930. urteko abenduaren 15ean, Donostian eman zen errepublikar matxinadan parte hartu zuen, eta horren ondorioz atxilotua izan zen. Lau hilabetez espetxeratua egon ondoren, 1931. urteko apirilak 14ean kaleratua izan zen gainontzeko errepublikar matxinatuekin batera, Errepublikaren aldarrikapenaren momentuan. 1936. urtean Gerra Zibila hasi zenean, Bago doktorea politika jardueretatik at zegoen, ziztu batean muga pasatzeko aukera izanez. Hala eta guztiz ere, Dancharineara lagun baten bila joan zen unean, tropa frankistengatik atxilotua izan zen, eta “Movimiento Nacional” deiturikoarekiko zuen oposizio sutsuaren ondorioz, heriotz zigorra jasotzera kondenatua izan zen. 1938ko azaroan, Bartzelonako espetxean atxilotua zegoen Gómez Ulla doktoreagatik trukatua izan zen, libre geratuz.

      Argentinan izan zuen jarduera: Libre geratu ostean Argentinara joan zen, eta 1940 urtetik aurrera Buenos Airesen kokatu dezakegu, hurrengo 25 urteak bertan igaroz. Pediatriaren inguruko lanen bultzatzaile izan zen, Anaés Nestléren zientzia asesore paperean. Bere heriotzaren ostean José Bago Fundazioa jaio zen, izen berbera duen sariarekin batera. Urtero, pediatriaren inguruko lan onena saritzen da bere izenean.


Fundación Dialnet

Dialnet Plus

  • Más información sobre Dialnet Plus

Opciones de compartir

Opciones de entorno