Erloju zirkadianoak: zer diren, nolafuntzionatzen duten eta zergatik diren garrantzitsuak

• Autores: Beñat Zaldibar Aranburu
• Localización: Ekaia: Euskal Herriko Unibertsitateko zientzi eta teknologi aldizkaria, ISSN 0214-9001, Nº. 35, 2019, págs. 225-238
• Idioma: euskera
• Títulos paralelos:
  • Circadian clocks: What are, How do they work and Why are important
• Enlaces
  • Texto completo
• Resumen
  • euskara

    Lurrean dauden organismoek denboraren kontrola mantentzeko sis-tema endogenoak garatu dituzte, hainbat prozesu fisiologiko zein portaerazkoak sinkro-nizatzen dituztenak. Sistema hauei erritmo edo erloju zirkadianoak deritze, eta haien mekanismo molekularra deskribatzeak eta ulertzeak berebiziko garrantzia izan du bio-logiaren eta medikuntzaren munduan azkeneko hamarkadetan. Erloju zirkadianoek nola funtzionatzen duten eta haietan asaldurak gertatzen direnean nolako arazo eta gai-xotasunak gertatzen diren azaltzea gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari da. Izan ere, gaur egun dauden hainbat arazo (gizentasuna, gaixotasun kardiobaskularrak, minbi-zia...) modu zuzen edo ez-zuzen batean erlazionaturik daude erloju zirkadianoekin.

  • English

    Organisms inhabiting the Earth have developed endogenous systems in order to maintain the control of time, which are able to synchronize several processes including physiological and behavioral processes. The mentioned systems are known as circadian rhythms or clocks and the description and understanding of the molecular basic mechanisms lying inside these systems has widely increased in the last decades in biological and medical studies. The understanding of the functioning of circadian clocks and the diseases and problems (obesity, cardiovascular diseases, cancer...) de-rived from an altered circadian system is of increasing interest. In fact, many of the aforementioned disorders are directly or indirectly related with circadian clocks.