Emozioen eragina erabakiak hartzean

• Huizi, Pello ^[1]
  1. [1] UPV/EHU
• Localización: Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria, ISSN 1577-9424, Nº. 24, 2024 (Ejemplar dedicado a: Pello Huiziren gogoako lan ia guztiak), págs. 175-200
• Idioma: euskera
• Títulos paralelos:
  • The role of emotions in decision making
• Enlaces
  • Texto completo
• Resumen
  • English

    The aim of this paper is to study the role that is attributed at present to emotions in decision making. We make decisions constantly. Some of them are important, or very important, others not so much. When the outcomes are of great importance, one’s desire to make a good decision is, of course, understandable. But the question is what people should do for that. Most of us were taught that, before we make a decision, we should examine the choices carefully and weigh up the pros and cons of each choice. Our decisions should be based on rational analysis of the choices, because we are logical beings. This is the idea we can find behind the philosophies of Plato and Descartes; modern economy is also based on the same idea, just like cognitive science’s research for many decades. We have been defined as rational beings, rationality was what made us human. But, is it true? What’s about the emotional side of human beings? Aren’t we emotional as much as rational? Since Plato (and his metaphor of the chariot), most of the western thinkers agreed that emotions, at worst, hinder reason and, at best, are a harmless luxury. It is the negative view of emotions. About 35 years ago, however, the time of the positive view of emotions began. According to the positive view, if we want to behave reasonably and make good decisions, emotions are decisive.

  • euskara

    Lan honen helburua da gaur egun emozioek erabakiak hartzean duten zeregina aztertzea. Etengabe hartzen ditugu erabakiak. Batzuk garrantzitsuak dira, edo oso garrantzitsuak, beste batzuk ez hainbeste. Emaitzak garrantzi handikoak direnean, erabaki ona hartzeko nahia ulergarria da, noski. Baina galdera da zer egin behar lukeen jendeak horretarako. Gehienei erakutsi ziguten erabaki bat hartu baino lehen arretaz aztertu behar ditugula aukerak, eta aukera bakoitzaren alde onak eta txarrak neurtu. Gure erabakiek aukeren azterketa arrazionalean oinarritu behar dute, izaki logikoak garelako. Hori da Platonen eta Descartesen filosofien atzean aurki dezakegun ideia; ekonomia modernoa ere ideia berean oinarritzen da, baita zientzia kognitiboaren ikerketa ere hamarkada askotan. Izaki arrazionaltzat hartu gaituzte, arrazionaltasunak egin gintuen gizaki. Baina egia da? Zer esan gizakien alde emozionalara buruz? Ez al gara arrazionalak bezain emozionalak? Platonez (eta haren gurdiaren metaforaz) gero, mendebaldeko pentsalari gehienak bat zetozen, emozioek, kasurik okerrenean, oztopatu egiten dutela arrazoia, eta, kasurik onenean, kalterik egiten ez duen luxua direla. Emozioen ikuspegi negatiboa da. Duela 35 urte, ordea, emozioen ikuspegi positiboaren garaia hasi zen. Iritzi positiboaren arabera, arrazoiz jokatu eta erabaki onak hartu nahi baditugu, emozioak erabakigarriak dira.

    Azaldu nahi dudana hauxe da: gure pentsamendu arrazionala, edo, nahiago bada gure arrazoi hutsa, ez dela nahikoa hartzen ditugun erabakiak, gehienak behintzat, nola hartzen ditugun azaltzeko. Taylorrek literatura eta musika jartzen dituen lekuan hemen emozioa jar daiteke. Edo, beharbada, egokiago litzateke esatea literaturak eta musikak, hor, gure arrazoibidean oro har eta gure erabaki-hartzean zehazkiago, emozioak duen eragina iradokitzen dutela. Aitor dezadan, bestalde, atseginez irakurri nituela Taylorren hitzak eta, beharbada, hori izan dela hona ekartzeko arrazoi nagusia. Bestalde, sentimenduek jarri dute martxan Xabier Arrazola zenari omenaldi hau eskaintzeko proiektua.