Ayuda
Ir al contenido

Dialnet


Los hornos de reducción de hierro en las ferrerías de monte vascas entre la segunda Edad del Hierro y la Edad Media: Caracterizando una nueva tradición tecnológica

  • Autores: Francisco Javier Franco Pérez, Xabier Alberdi Lonbide, Iosu Etxezarraga Ortuondo, David Larreina García
  • Localización: Kobie. Paleoantropología, ISSN 0214-7971, Nº. 39, 2022, págs. 27-38
  • Idioma: español
  • Títulos paralelos:
    • Bloomery furnaces in the basque mountainside ironworks during the second iron age and the middles age: Characterization a new technological tradition
  • Enlaces
  • Resumen
    • español

      En este artículo se presentan los elementos constructivos correspondientes a los restos de tres hornos de reducción de hierro recientemente documentados por nuestro equipo en otros tantos yacimientos arqueometalúrgicos vascos, datados, respectivamente, en la Segunda Edad del Hierro –Aizegain (Oiartzun, Gipuzkoa)-, la transición al período romano –Pagola (Aramaio, Álava)- y la Tardoantigüedad –Artobila (Zaratamo, Bizkaia)-. Cabe destacar que, a pesar de la disparidad cronológica, sus características son sorprendentemente coincidentes, lo que nos lleva a plantear la hipótesis de que pertenecen a una misma tipología de horno de gran vigencia temporal.

      Se trata de un tipo de horno cuyas características difieren de manera importante de las del horno caracterizado para la época plenomedieval en Bizkaia y Gipuzkoa. La consecuente búsqueda de paralelos nos lleva a detectar un horno, documentado en el Beárn, así como a reinterpretar los registros de otros yacimientos paleosiderúrgicos vascos, que presentan algunas características coincidentes, aunque pertenecen a cronologías mucho más tardías, entre la Alta y la Plena Edad Media. Se abren, así, nuevas perspectivas de análisis arqueológico de la evolución tecnológica de la paleosiderurgia prehidrálica en dichos ámbitos territoriales

    • English

      This paper presents the construction elements corresponding to the remains of three bloomery furnaces recently documented by our research team in as many Basque archaeometallurgical sites, dated, respectively, to the Second Iron Age –Aizegain (Oiartzun, Gipuzkoa)-, the transition to the Roman period –Pagola (Aramaio, Álava)- and Late Atiquity –Artobila (Zaratamo, Bizkaia)-. It should be noted that, despite the chronological disparity, their characteristics are surprisingly coincidental, which leads us to hypothesize that they belong to the same furnace type with a wide temporal validity.

      It is a furnace type whose characteristics differ significantly from those of the medieval furnaces characterized in Bizkaia and Gipuzkoa.

      The consequent search for parallels leads us to detect a furnace documented in Bearn, as well as to reinterpret the records of other Basque paleosiderurgical sites, which present some coincident characteristics, although they belong to much later chronologies, between the High and the Plein Middle Ages. Thus, new perspectives of archaeological analysis of the technological evolution of prehydraulic paleosiderurgy in these areas are opened.

    • euskara

      Gure lan taldeak dokumentatu berri dituen burdin erredukzioko hiru laberen aztarnek dituzten eraikuntza ezaugarriak biltzen dira artikulu honetan. Bigarren Burdin Aroko –Aizegain (Oiartzun Gipuzkoa)- erromatar garairako transizio aroko –Pagola (Aramaio, Álava)- eta Antzinaro Berantiarreko –Artobila (Zaratamo, Bizkaia)- hiru aztarnategi arkeometalurgikoetan aurkitu dira aipaturiko labeak. Kronologia ezberdinekoak diren arren, harrigarriak dira dituzten antzekotasunak. Honek guztiak ondorengo hipotesia sortarazi du, denbora epe oso luzea izan zuen labe tipologia berdinekoak izan daitezkela alegia.

      Labe mota honen ezaugarriak ez datoz bat Bizkaian eta Gipuzkoan bereizitako Erdi Aro Betekoak diren labeek dituztenekin. Honen ondorioz egindako antzeko kasuen bilaketa burutu dugu. Batetik, Biarnon aurkitutako labe bat antzeman dugu eta, bestetik, Euskal Herrian kokaturiko beste aztarnategi paleosiderurgiko batzuetako emaitzak berrinterpretatu ditugu. Guztiek, antzekoak diren hainbat ezaugarri dituzte, baina kronologia askoz ere berantiarrekoak dira, Goi Erdi Aro eta Erdi Aro Bete artekoak. Beraz, aipaturiko lurraldeetan paleosiderurgia aurrehidraulikoak izandako bilakaera teknologikoa aztertzeko ikuspuntu berriak sortzen dira.


Fundación Dialnet

Dialnet Plus

  • Más información sobre Dialnet Plus

Opciones de compartir

Opciones de entorno