Callobre, punto de inicio do longo camiño da historia onomástica de Santiago de Compostela

• Juan Carlos Búa Carballo ^[1]
  1. [1] University of Leipzig

     University of Leipzig

     Kreisfreie Stadt Leipzig, Alemania

     
• Localización: Os camiños de Santiago de Europa a Galicia: lugares, nomes e patrimonio / Ana Isabel Boullón Agrelo (ed. lit.), Luz Méndez (ed. lit.), 2022, ISBN 978-84-17807-19-1, págs. 33-65
• Idioma: gallego
• Enlaces
  • Texto completo
• Resumen
  • galego

    Callobre é un topónimo prelatino que en Santiago de Compostela se conservou como nome dunha rúa. Xunto con outros nomes idénticos galegos pertence ao grupo dos topónimos latinos en -bre, antigos en -bris, que proceden probablemente do celta *brig- ‘monte, castro’. Unha pequena variante sería o topónimo medieval Caliabri(g)a que se debe situar pola zona fronteiriza entre A Guarda e Salamanca. Na zona do Tambre deben localizarse as civitates romanas dos célticos praestamarcos e supertamarcos. Tradicionalmente situáronse ao sur e norte do Tambre respectivamente, pero distintos argumentos falan a favor de que máis ben se deban localizar no curso baixo e alto do río. Callobre está nunha zona intermedia, pero posiblemente xa dos supertamarcos. Atopa uns bos aequabiles formais e etimolóxicos nos topónimos franceses Chaillouvre(s) e Chaliouvre, próximos a Lión. O máis probable é que se trate de compostos con primeiro elemento *calio- ‘pedra’, conservado no francés antigo e en distintas áreas dialectais modernas (chail), ao par do que tamén existe *calia ‘lugar pedroso’ (chaille) polo Franche-Comté e Suíza, que, pola súa banda, podería estar no medieval Caliabri(g)a. O significado de Callobre < Calio-bri(g)- pode que fose ‘monte Pedroso’, coma o actual orónimo próximo a Santiago.

  • English

    Callobre is a pre-Latin place name that was preserved as a street name in Santiago de Compostela. Together with other identical Galician names, it belongs to the group of toponyms ending in -bre, formerly -bris, which probably come from the Celtic *brig- ‘hill, hillfort’. There is also a medieval variant Caliabri(g)a, which was located in an unknown place between A Guarda and Salamanca. In the River Tambre area, there were Roman civitates of the Celtici Praestamarci and Supertamarci. Traditionally, they are located to the south and north of the Tambre respectively, but different arguments suggest that they should in fact be found in the lower and upper reaches of the river. Callobre is located in an intermediate area, possibly belonging to the Supertamarci. Linguistically, it finds a very good aequabile in the French place names Chaillouvre(s) and Chaliouvre, near Lyon. These are most likely to be compounds with the first element *calio- ‘stone’, preserved in Old French and in different modern dialectal areas (chail). A variant *ca-lia ‘stony place’ appears in Franche-Comté and Switzerland (chaille), which can also be found in our medieval Caliabri(g)a. The meaning of Callobre < *Calio-bri(g)- may be ‘monte Pedroso’, one of the modern names of one of the mountains near Santiago.