Ayuda
Ir al contenido

Dialnet


Gaiferos de Mormaltán y el duque Guillermo X de Aquitania: entre Jofre de Monmouth y Manuel Murguía

  • Autores: José María Anguita Jaén
  • Localización: Cuadernos de estudios gallegos, ISSN 0210-847X, T. 68, Nº. 134, 2021, págs. 91-123
  • Idioma: español
  • Títulos paralelos:
    • Gaiferos de Mormaltán and William X of Aquitaine: between Geoffrey of Monmouth and Manuel Murguía
  • Enlaces
  • Resumen
    • español

      Desde su hallazgo por Manuel Murguía, el Don Gaiferos de Mormaltán es la pieza más popular del repertorio romancístico gallego, a pesar de que los especialistas en literatura de tradición oral lo hayan señalado como producto no genuino. En este trabajo se mostrará que, a pesar de que este juicio pueda estar bien fundamentado, es muy probable que un suceso como la peregrinación y muerte de Guillermo X de Aquitania en Compostela el año 1137 diera lugar a un material literario emparentado con el que da cuerpo al Don Gaiferos. Se pondrá además en relación al Gaiferos gallego con el Gaiferos de los romances viejos castellanos, de peripecia aparentemente tan disímil, a partir de la constatación de que ambos incorporan rasgos biográficos de los históricos duques de Aquitania de los siglos XI y XII. Se mostrará, finalmente, cómo el último duque aquitano, Guillermo X, pudo ser efectivamente conocido por el sobrenombre de Gaiferos, a partir de la alusión malévola que Jofre de Monmouth hace de él bajo la figura de Goffarius Pictus (Historia regum Britanniae 1, 18-20). Se concluye que a Murguía llegó, no sabemos por qué medios ni en qué estado, un material literario antiguo a partir del cual compuso su Gaiferos de Mormaltán. Este sería, por tanto, una versión facticia compuesta a partir de elementos tradicionales, y no una simple falsificación.

      Dende o seu descubrimento por Manuel Murguía, o Don Gaiferos de Mormaltán é a peza máis popular do repertorio romancístico galego, a pesar de que os especialistas en literatura de tradición oral sinalárono como produto non xenuíno. Neste traballo mostrarase que, a pesar de que este xuízo poida estar ben fundamentado, é moi probable que un suceso como a peregrinación e morte de Guillerme X de Aquitania en Compostela o ano 1137 dese lugar a un material literario emparentado co que dá corpo ao Don Gaiferos. Poñerase ademais en relación o Gaiferos galego co Gaiferos dos romances vellos casteláns, de peripecia aparentemente tan disímil, a partir da constatación de que ambos incorporan trazos biográficos dos históricos duques de Aquitania dos séculos XI y XII. Mostrarase, finalmente, como o último duque aquitano, Guillerme X, puido ser efectivamente coñecido polo sobrenome de Gaiferos, a partir da alusión malévola que Xofre de Monmouth fai del baixo a figura de Goffarius Pictus (Historia regum Britanniae 1, 18-20). Conclúese que a Murguía chegou, non sabemos por que medios nin en que estado, un material literario antigo a partir do cal compuxo o seu Gaiferos de Mormaltán. Este sería, por tanto, unha versión facticia composta a partir de elementos tradicionais, e non unha simple falsificación.

    • English

      Don Gaiferos de Mormaltán has been the most popular piece in the Galician ballad repertoire since its discovery by Manuel Murguía, despite having been dismissed as a spurious artefact by specialists in literature of oral tradition. Although this dismissal may be well founded, this essay will show that the pilgrimage and death of William X of Aquitaine in Compostela in 1137 are likely to have inspired a body of literary material related to Don Gaiferos. Moreover, this article will link the Galician Gaiferos with the Gaiferos of the old Castilian ballads, who appears to be so different, based on the proven fact that both include biographical features of the historical dukes of Aquitaine in the 11th and 12th centuries. Finally, the paper will show how William X, the last duke of Aquitaine, might have been known by the nickname Gaiferos, stemming from the malicious reference that Geoffrey of Monmouth makes of him through the figure of Goffarius Pictus (Historia regum Britanniae 1, 18-20). The essay will conclude that a body of ancient literary material reached Murguía, we do not know how or in what condition, and served as a basis for his Don Gaiferos de Mormaltán. Therefore, this would be a factitious version made up of traditional elements, and not a simple forgery.


Fundación Dialnet

Dialnet Plus

  • Más información sobre Dialnet Plus

Opciones de compartir

Opciones de entorno