Ayuda
Ir al contenido

Dialnet


Guarani ñe’ẽ rape’apo: Pojoapy Guarani ñe’ẽ ko’ẽ pyahurã

    1. [1] Academia de la Lengua Guaraní
  • Localización: ARANDU UTIC, ISSN 2409-2401, Vol. 3, Nº. 1, 2016, págs. 265-317
  • Idioma: guaraní
  • Títulos paralelos:
    • Plan to Normalize the Use of the Guaraní Language
    • Plan de normalización del uso de la Lengua Guaraní
  • Enlaces
  • Resumen
    • español

      El artículo se inscribe dentro de la sociolingüística, y consiste en la propuesta de un “Plan de normalización del uso de la lengua guaraní”, a ser desarrollado desde el Estado, con el apoyo de la sociedad, durante una década. Desde la Independencia Nacional, el novel Estado paraguayo optó por el castellano, lengua hablada por un porcentaje mínimo de la población, como lengua oficial y de trabajo, y soslayó el guaraní, idioma hablado por 100% de la población. Gracias a la gravitación que tiene por el hecho de ser la lengua casi única del país y a la militancia de sus promotores y defensores, el guaraní mantuvo su vitalidad por varias décadas, atrincherado en los hogares. La Carta Magna de 1967 lo reconoció como lengua nacional y la de 1992 como lengua oficial, junto al castellano. En el 2010 se logró la promulgación de la Ley 4251/10 de Lenguas, que creó Secretaría de Políticas Lingüísticas (SPL) y la Academia de la Lengua Guaraní (ALG). Esta ley plantea como una de las tareas de la SPL la elaboración de planes y proyectos de normalización del uso de las lenguas. Esta investigación es una propuesta de planificación lingüística; en la misma se plantean propuestas de acciones para impulsar el normal uso oral y escrito de la lengua guaraní en 15 ámbitos de uso. En ella se plantean acciones para las cuatro ramas de la planificación: planificación del estatus, planificación del corpus, planificación de adquisición, y planificación del buen uso de la lengua guaraní. Se profundiza una de esas ramas, que es la planificación del estatus, que justamente apunta a la normalización del uso de la lengua en todos los ámbitos de interacción social. Por razones de espacios, en este artículo se presentan solo dos de los 15 ámbitos de uso propuestos: la familia y la educación.

    • Guarani

      Ko haipýpe oñehesa’ỹjo ñe’ẽ jeporu tapichakuéra apytépe. Ipype ojeguerojera “Guarani Ñe’ẽ jeporu rape’a’po” oñemboguatakuaáva Estado guive tetãyguakuéra pytyvõme. Paraguái isãsoha ára guive pytagua poguýgui niko pe Estado pyahu heñóiva ohyvykói ha ojapyhy hembiporu teéramo castellano año, ñe’ẽ mbovyetereive tapicha oiporúva, ha omboykete guarani, opaite tetãygua oikuaa ha oiporúva. Guarani oikove ha hekoresãi katuíva maymavete tetãygua oikuaa ha hayhuparakuéra hakate’ỹ rupi hese. Péicha rupi Léi Guasu 1967-me guare ojapyhy ichupe Paraguái ñe’ẽramo, ha 1992-me guare katu ko tetã ñe’ẽ teéramo, castellano yke rehe. 2010 katu ojehupyty Léi 4251/10 Ñe’ẽnguéra rehegua, omoheñóiva Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) ha Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ (GÑR). Upe léi omanda PÑS-pe ohape’apóvo ñe’ẽnguéra, ikatu hag̃uáicha ojeporu ha hekoresãi. Ko tembiapópe oñemoherakuã guarani ñe’ẽ rape’apo, oñemohendahápe tembiaporãita oñemboguatakuaáva 10 ary pukukue, oipaite hendápe. Oñemba’apo irundy ñe’ẽ rape’apo ári: ñe’ẽ poru rape’apo, ñe’ẽ retepy jeipyguara rape’apo, ñe’ẽ jekuaapyhy rape’apo, ha guarani jeporu porã rape’apo. Umi irundy apytégui oñembopypukuve ñe’ẽ jeporu rape’apo, oñemohendahápe mba’épa ojejapokuaa ko ñe’ẽ ojeporu hag̃ua opa hendápe ha opa mba’erã ko tetãme. Sa’i pa’ũ ojeguereko rupi, ko’ápe oñemboguapy mokõi ñe’ẽ poru renda añónte: ogapy ha tekombo’e.

    • English

      The article is part of sociolinguistics, and is the proposal of a “Plan to normalize the use of the Guarani language”. It is to be developed by the State, with the support of society during one decade. Ever since National Independence, the fledging Paraguayan State has chosen the Castilian language, which is spoken by a minimum percentage of the population, as the official language and working language, and sidestepped the Guarani language spoken by 100% of the population. Thanks to the gravitation which is due to the fact that Guarani is almost the only language of the country, and due to the militancy of its promoters and supporters, Guarani has maintained its vitality for decades, being entrenched in homes. The Constitution of 1967 recognized it as the national language and that of 1992 as an official language, alongside Castilian. In 2010 the enactment of the Language Law 4251/10, which was created by the Ministry of Language Policy (SPL) and the Academy of Guaraní Language (ALG), was achieved. This law proposes the development of plans and projects to normalize the use of languages as one of the tasks of the SPL. This research is a proposal for language planning. In this research proposed actions are raised to boost the normal oral and written use of the Guarani language in 15 areas of use. Actions are raised for the four branches of planning: status planning, corpus planning, procurement planning, and the planning for the correct use of the Guarani language. It delves one of those branches namely status planning, which rightly points to the normalization of the use of Guarani in all areas of verbal interaction. For reasons of space, this article presents only two of the 15 proposed areas of use: family and education.


Fundación Dialnet

Dialnet Plus

  • Más información sobre Dialnet Plus

Opciones de compartir

Opciones de entorno