Indianoa XX. mendearen lehen erdiko euskal eleberrigintzan

• Ana M. Toledo Lezeta ^[1]
  1. [1] Universidad de Deusto

     Universidad de Deusto

     Bilbao, España

     
• Localización: Uztaro: giza eta gizarte-zientzien aldizkaria, ISSN 1130-5738, Nº. 106, 2018, págs. 29-48
• Idioma: euskera
• Títulos paralelos:
  • The indiano in the first half of the 20th century basque novels
• Enlaces
  • Texto completo
• Resumen
  • euskara

    XX. mendearen lehen erdiko euskal eleberrigintzak nolako indianoak aurkeztu zituen aztertzen da. Lau egilek kontatutako istorioetako osagai dira: Tx. Agirreren Kresalan(1906), J.M. Etxeitaren Jaioterri Maitian (1910), R.M. Azkueren Ardi galduan (1918) eta J.A. Irazustaren Joañixion (1946) topatzen dira. Guztiak Ameriketara joan eta aberastuta Euskal Herriratutakoak izateak baino ez ditu lotzen, ez han bizi izandakoak, ezta itzuli ostekoak ere. Hangoari dagokionez, isolamendua lagun izan zuenetik, emazte eta «baltzukide» amerikarra izan zituenera; giro lasaian bizi izan zirenetik, bortizkeria ezagutu zutenetara. Arrazoi desberdinek bultzatuta egin bidaiaren amaieran, bakarra da damutzen dena; halaber, bakarra berriro Ameriketarako bidea hartzen duena.

  • English

    In this article it is analysed how the Basque novels of the first half of the 20th century presented the indianos. They are part of stories narrated by four authors: Kresala (1906) by Tx. Agirre, Jaioterri Maitia (1901) by J.M. Etxeita, Ardi galdua (1918) by R.M. Azkue and Joañixio by J.A. Irazusta. All of them are connected by the only fact of depicting characters that traveled to America and returned rich, notwithstanding what they experienced there or what they did after coming back. About their experiences in America, novels tell us who was isolated, who had an American wife and partner; who lived relaxed or who suffered violence. Trips were made because of different reasons and in the end, only one regretted; one even went back to America.