Ayuda
Ir al contenido

Dialnet


Ellas y solas. La vulnerabilidad y la ausencia en la producción literaria gallega marcada por el exilio

    1. [1] Warsaw University of Technology

      Warsaw University of Technology

      Warszawa, Polonia

  • Localización: Madrygal: Revista de estudios gallegos, ISSN 1138-9664, Nº. Extra 20, 2017 (Ejemplar dedicado a: Los estudios gallegos en tiempos de cambio y transformación: de Buenos Aires a Galicia), págs. 127-134
  • Idioma: español
  • Títulos paralelos:
    • Elas e soas. A vulnerabilidade e a ausencia na produción literaria galega marcada polo exilio
    • They and Alone. The Vulnerability and Absence in Galician Exile’s Literary Production
  • Enlaces
  • Resumen
    • español

      En este artículo, partiendo de algunos ejemplos de Rafael Dieste y Luís Seoane, indagamos en la razón por la cual en algunos textos de autores exiliados tras el golpe de estado de 1936 la viuda de vivo, como modelo fundacional de la espera, deja de ser apenas una metáfora de la feminidad que encarna la nación. La construcción de la memoria y de la identidad simbólico-cultural del exilio y de la emigración gallegas están hechas en clave de odisea colectiva. Por lo tanto, la comunidad transnacional ha de tener un vínculo con la idea de retorno. De ahí la importancia central de la representación de la ausencia y de la espera en sus obras y la presencia de la viuda de vivo como representación de la nación. Sin embargo, en muchas ocasiones, la mujer real resurge de la metáfora cuando los exiliados la tratan como sujeto histórico mereciente de memoria y conectado con el presente. Del mismo modo que acontecía en la sección “Viúvas de vivos” de Follas Novas, al centrarse en la situación durísima en la que ellas viven, le devuelven la voz que la mitificación y la descorporización les arranca. Esto ocurre porque estos autores, como desterrados, escriben desde una posición exílica dentro del sistema literario, de modo semejante a como escribía Rosalía de Castro por el hecho de ser mujer. Desde este espacio marginal se ven obligados a afrontar los valores decimonónicos y patriarcales sobre los que se asienta el naturalizado vínculo entre nación y cultura, aportando otras lecturas que el nacionalismo esencialista había dejado fuera y que ellos necesitaban para hacer una reconstrucción de la identidad nacional desde posiciones ideológicas nuevas derivadas de la vivencia de la Guerra Civil y de la necesidad de convivir y dialogar con otras culturas.

    • English

      In this paper, making use of some examples, we will look into the reasons that explain why in some texts, written by authors in exile after the 1936’s coup d’état, the concept of the 'widow of a living husband', as a constituent model of the waiting, stops being just a metaphor of the femininity as an embodiment of the nation. The creation of memory and symbolic-cultural identity of the Galician exile and emigration is done with a collective epic tone. Therefore, the transnational community must be linked with the idea of the return. Hence the central importance of the absence and waiting representation in the works done in the exile and the presence of the widow of a living husband as a representation of the nation. Consequently, in many occasions, the exiled authors address these women as historical subjects deserving memory and connected with the present. As happened in the section “Viúvas de vivos” from Follas Novas, focusing in their onerous situation gives them back the voice taken by the mythification and disembodiment. This is possible because these authors write from an exilic position in the literary system, in like manner as Rosalía de Castro wrote for the only reason of being a woman. From this marginal position, they were forced to confront the nineteenth-century, patriarchal values which were the basis of the naturalized bond between nation and culture loses strength, bringing closer other interpretations once left out by the essentialist nationalism and now needed to rebuild the national identity from new ideological positions coming from the experience of the civil war and from the necessity of coexistence and dialogue with other cultures.

    • português

      Neste artigo, partindo dalgúns exemplos de Rafael Dieste e Luís Seoane, indagamos na razón pola cal nalgúns textos de autores exiliados tralo golpe de estado de 1936 a viúva de vivo, como modelo fundacional da espera, deixa de ser apenas una metáfora da feminidade que encarna a nación. A construción da memoria e da identidade simbólico-cultural do exilio e da emigración galegas están feitas en clave de odisea colectiva. Polo tanto, a comunidade transnacional ha de ter un vínculo coa idea de retorno. De aí a importancia central da representación da ausencia e da espera nas súas obras e a presencia da viúva de vivo como representación da nación. Porén, en moitas ocasións, a muller real rexurde da metáfora cando os exiliados a tratan como suxeito histórico merecente de memoria e conectado co presente. Do mesmo xeito que acontecera na sección “Viúvas de vivos” de Follas Novas, ao centrarse na situación durísima na que elas viven devólvenlles a voz que a mitificación e a descorporización lles arrincara. Isto acontece porque estes autores, como desterrados, escriben desde unha posición exílica dentro do sistema literario, de modo semellante a como escribira Rosalía de Castro polo feito de ser muller. Desde este espazo marxinal vense obrigados a afrontar os valores decimonónicos e patriarcais sobre os que asenta o naturalizado vencello entre nación e cultura, achegando outras lecturas que o nacionalismo esencialista tiña deixado fóra e que eles necesitaban para facer unha reconstrución da identidade nacional desde posicións ideolóxicas novas derivadas da vivencia da Guerra Civil e da necesidade de convivir e dialogar con outras culturas.


Fundación Dialnet

Dialnet Plus

  • Más información sobre Dialnet Plus

Opciones de compartir

Opciones de entorno